- Emanaldiak
2017ko irailaren 24an, igandea, hiru emanaldi eskaini ziren Sancti Spiritus unibertsitateko klaustroan, 12:00etan, 13:00etan eta 15:30etan, KMK17 Kilometroetako egitarauarekin auzolanean.
Eta 2017ko irailaren 29an, ostirala, emanaldi bat eskaini zen Santa Ana antzokian, 19:30etan, San Migel jaietako egitarauaren barnean.
- Pertsonaiak - Agertokian azaltzen diren eran:
3- Errektorea: Andres Zabala
4- Eskribaua: Juan Mari Elortza
5- Joxepa Olazaran, neskaren ama: Elisabeth Igartua
6- Paula Olazaran neska: Irati Madina
7- Maritxu Mendizabal, ikaslearen ama: Karmen Biain
8- Rafael Mendizabal, ikaslea: Iñigo Maiztegi
- Antolaketa:
Testuak eta zuzendaritza: Iñazio Irizar
Harreman instituzionalak: Ana Mari Markuleta
Diruzaina: Jabier Atxa
Agertokia: Iñazio Lete
Partiturak: Xenpelar Dokumentazio Zentroa
Megafonia: Ikustek
Jantziak: Lantzen
Babeslea: Oñatiko Udala
- Garapena
- Bertsoak - Hasierakoak
- Lehen ekitaldia - Errektorearen gelan - Errektorea eta Eskribaua
- Bigarren ekitaldia - Olazarandarrak - Errektorea, Eskribaua, Joxepa eta Paula Olazaran
- Hirugarren ekitaldia - Mendizabaldarrak - Errektorea, Eskribaua eta Maritxu Mendizabal
- Bosgarren ekitaldia - Erabakia - Eskribaua, Errektorea, Joxepa, Maritxu, Paula eta Rafael
- Bertsoak - Amaierakoak
- Sinopsia
Euskal Herriko lehen unibertsitatea Sancti Spiritus da, 1545. urtean Rodrigo Mercado Zuazola apezpikuaren ekimenari esker eraikia. Lau aldundien babes ekonomikoa izan bazuen ere, ohiko gorabeherak jasan zituen mendeetan zehar. Horiez gain, gerra karlistekin galdu genituen eskumenen eraginez, 1902an Madrilek maila akademiko unibertsitarioa kendu zion.
Bertako ikasketa nagusiak zuzenbide zibila, kanonikoa eta medikuntza izan ziren. Gerora pertsonaia ospetsuak bilakatuko ziren askok jaso zuten goi mailako formazioa: letra gizon, eskribau eta kontulari bikain ugari sortu zen bertatik.
1918an Eusko Ikasketen lehen Kongresua egin zen Oñatin, eta unibertsitateko ekitaldi akademikoetatik, Euskaltzaindia eta Eusko Ikaskuntza sortu ziren.
Antzerki hau 1760an kokatzen dugu, jadanik Sancti Spiritus unibertsitateak bi mendetako ibilbidea egin eta gero. Herrian ostatu hartzen zuten berrehun ikasletik gora zeuden, eta horrek giro berezia sortzen zuen.
- Hemezortzigarren mendeko aberatsen eta herritarren arteko tirabirak, bikote gazte baten amodio istorioa ardatz hartuta. Auzia benetako gertaeran dago oinarrituta.
- Irakasle zein ikasleen bizimodua, eta ikasleen eta herriko gazteen arteko harremanak jasotzen dira.
- Dekoratua
Akzioa unibertsitateko klaustroan egiteko prestatuta dago. Agertokiako 0,50 metroko altuera izango du, eta 4x4 metroko zabalera. Ate nagusitik sartuta, hondoko eskuineko erpinean egongo da.
Aulkiak harrien eremuan eta arkuen azpian ipiniko dira, belarra ukitu gabe. Jendeak beheko eta lehenengo solairuko arkupetatik ere ikusi ahal izango du, zutik.
Agertokiak errektorearen bulegoa irudikatzen du. Bertan aulki dotore bat egongo da errektorearentzat, aulki arrunt bat eta mahaia eskribauarentzat, eta honen parean bizkarralderik gabeko aulki luze samar bat, lekukoak eta bisitariak jartzeko.
Klaustro barnean egiterik ez balego, unibertsitate aurrean ere ager daiteke obra hau.
Lan luzean hogeita bost bertso abesten ziren, banaka, binaka, hirunaka edo launaka, ahots batera edo bitara. Guztira hamaika aldiz, eta doinu ez-berdinekin, bertsolaritzako ohiko doinuak erabiliz, Hego Euskal Herrikoak zein Iparraldekoak.
Lan labur honetan, soilik lau bertso eskaintzen dira.
Grabatutako musika ere erabiliko da hasieran, ikasle-giroko pasartean, “Gaudeamus Igitur” abesti akademikoa hain zuzen.
Jantziei buruz, herritar arruntek euskal jantzi tradizionalak eramango dituzte. Mendizabaldarrek, berriz, jantzi dotoreak, antzerkirako egindakoak. Eta garai hartako margoetan oinarrituta, jantzi bereziekin azalduko dira errektorea, eskribaua eta ikasleak.
BERTSOAK – HASIERAKOAK
Doinua: Iparragirre abila dela
Aloña Mendi aldamenean
leku zabal ta lasaian,
Oñati zeharo murgildu da
Kilometroetako jaian.
Plaza eta kalean (b)
harmonia onean
jendea dabil gustura,
jai giro honetan orain dator
antzerkia ikustera.
agertuko dugun gaia,
mila zazpiehun ta_hirurogeian
hemen gertatu zena da.
Esandako guztia (b)
gehiena da egia
gu ez gara ta gezurti,
gure historia oroituaz
gora dezagun Oñati.
LEHEN EKITALDIA - ERREKTOREAREN GELAN
Agertokia errektorearen langela da, eta bertan garatuko da obra guztia. Bakoitza bere lekuan, errektorea eta eskribaua ia antzerki osoan han egongo dira. Hasieran, eskribaua idazten dago, errektorea sartzen denean.
ESKRIBAUA:... (Akta-liburuan idazten ari da, zintzo) Egun on, errektore jauna!
ESKRIBAUA: Nola joan dira Gabonak?
ERREKTOREA: Betiko antzera. Etxean, senideekin. Eta zuretzat?
ESKRIBAUA: Hainbestean ere...
ERREKTOREA: Ezer berririk badugu?
ESKRIBAUA: Gauza handirik ez. Oraindik ez dut Larrañaga jauna ikusi. Ez dakit ailegatu den. Markinatik hona nahiko bide txarra dago, eta negu partean, badakizu... Edozer gauza gerta daiteke. Horrez gain, gaur jakingo dugu ikaslerik falta den ala ez.
ERREKTOREA: Ea bihar goizean ziur esaten didazun. Gutunik iritsi da?
ESKRIBAUA: Alcala-ko unibertsitateko bat, eta hemengo ikaslea izandako Xegundo Garaialde ataundarrarena beste bat. (Errektoreari eskuratzen dizkio).
ERREKTOREA: Aurtengo urte hau ondo joatea komeni zaigu.
ESKRIBAUA: (Jarraipena egiten duela erakutsiz) Justinianoren zuzenbide liburuak ematen zabiltza?
ERREKTOREA: Bai, hirugarrena amaitzen dihardugu, irizpen juridikoen Digesto izenekoa.
ESKRIBAUA: Ikasleek, ondo jasotzen al dute esandakoa?
ERREKTOREA: (Sorbaldak eta eskua apur bat jasoz) Denetik dago. Banoa berandu baino lehen. Kanpai-hotsa gela barruan entzun nahiko nuke.
ESKRIBAUA: Ondo hasi.
Errektorea astiro ateratzen da, eskribauari agur keinua egin ondoren burua apur bat makurtuz.
BIGARREN EKITALDIA - OLAZARANDARRAK
Gelan eskribaua bakarrik dago, lanean, Olazarango Joxepa eta Paula sartzen direnean. Joxepa herriko etxekoandre arrunt bat bezala jantzita dator, eta lanean ohituta dagoen itxura du. Bere alaba aldamenean geratuko da, apur bat atzerago.
JOXEPA:... (Erdi lotsaz, baina irmo) Egun on. Berori da errektore jauna?
ESKRIBAUA: Ez, ni eskribaua nauzu. Zer gertatzen da?
JOXEPA: Ez, ezer ez. Errektore jaunaren bila etorri gara, eta berarekin egon gura nuke.
ESKRIBAUA: Zaudete apur batean jesarrita, laster etorriko da. Orain eskola ematen dihardu.
Joxepa eta Paula jarlekura doaz, urduri xamar, ama aurretik eta alaba ondoren. Laster dator errektorea.
ESKRIBAUA: Errektore jauna, zurekin egotera etorri dira.
ERREKTOREA: Zer dugu?
JOXEPA: Ni...
ERREKTOREA: (Eskribaua seinalatuz) Lasai. Eskribau jaunaren aurrean, ziurtasun osoz hitz egin dezakezu.
JOXEPA: Olazarango Joxepa naiz, Mendiko kalean neure gizonarekin eta familiarekin bizi naizena. Gure etxea kale-baserria denez, bertako lanetik bizi gara. Bi seme-alaba ditugu, eta hauxe da gure alaba, Paula.
ERREKTOREA: (Abegikor) Zer gertatzen zaizu niregana etortzeko?
JOXEPA: Badaki berorrek gaurko gazteak nolakoak diren eta... Paula ere gaztea da, eta adin onekoa.
ERREKTOREA: Eta zer? Hustu egizu zure barru hori beldurrik gabe, Joxepa.
JOXEPA: Paula umedun dagoela! Hiru-lau hilabetekoa!
ESKRIBAUA: Haurdun esan nahi duzu? Eta horrekin zatoz guregana?
JOXEPA: Norengana bestela, errektore jauna? Gauza horiek ez dira bakarrean egindakoak izaten. (Alabari begira) Honek esaten duenez, hemengo ikasle batek badu zerikusirik.
ERREKTOREA: Horrela al da, Paula? Nor da?
PAULA: Rafael Mendizabal, errektore jauna. Badaki berorrek non dagoen Kale Barriako aroztegia? Hurrengo etxean bizi da, eta hemen dihardu ikasten.
ERREKTOREA: Ondo ezagutzen dut. Ziur zaude bera dela?
PAULA: Bai, errektore jauna. Gaztetan, lagunartean, txirikiletan eta jolasean sarritan ibilitakoak gara. Buruhandietan ere, (Irribarretsu) hamaika lasterka egin izan dugu elkarrekin. Aspalditik gara ezagunak, lagunak.
ESKRIBAUA: Eta berak ezetz esango balu?
JOXEPA: (Gogoz) Ezin du hori esan!
ESKRIBAUA: Zergatik ez, frogarik ez baldin badugu?
JOXEPA: Gure alaba fina eta bizimodu zintzokoa da! Eta oso etxekoia!
ERREKTOREA: Guk ez dugu hori zalantzan jartzen.
ESKRIBAUA: Eta bera, Rafael, jakinaren gainean dago?
PAULA: Gabon aurretik esan nion eta... (Lurrera begira) Ezin dela ezkondu, erantzun zidan.
JOXEPA: Horretxegatik etorri gara berorrengana, errektore jauna. Gauza batzuetarako gizona baldin bada, beste batzuetarako ere izan dadila.
ERREKTOREA: Eta zer nahi duzue orain?
JOXEPA: Hau garbi uztea. Herriko alkatearengana jo dugu, eta hark esan digu arazo honetan berori dela epaile nagusia, Rafael unibertsitateko ikaslea delako.
ESKRIBAUA: Horrelaxe daude jarriak hemengo legeak.
JOXEPA: Orduan, berorrek esan beharko du zer egingo dugun. Kontatu diogu berorri zer gertatu den, eta nolako egoera larrian agertzen garen. (Esku biak zabalduz) Hemendik aurrerakorik ez dakit. Bakar bakarrik, (Serio, eta ozen) hau nolabait konpondu beharrean gaudela.
ERREKTOREA: Zerbait egin beharko dugu... Horrelako kasuetan, alde batak auzia sartzen dio besteari.
JOXEPA: Hala baldin bada, aurrera auzi horrekin.
ERREKTOREA: Eskribau jauna, has gaitezen oharrak hartzen. (Paulari, gozo) Non izan zen eta noiz hasi ziren zuen... Zera... Bueno, horixe.
PAULA: Baratzean (Eskuarekin seinalatuz) lanean genbiltzala, sarri etortzen zen Rafael paseatzen. (Maiteminduta) Han egoten ginen pozik ahapeka berbetan; batzuetan gehitxoago, eta beste batzuetan gutxixeago.
JOXEPA: Nik ez nuen entzuten ze kalamatrika erabiltzen zuten, baina haien irribarrezko aurpegiei begiratuta, nahikoa zen ulertzeko.
PAULA: (Errektoreari) Kale bazterretan jendea txutxu-mutxuka ari da gure familiaren ohorea gutxietsiz. Baina jakin ezazu aita errementarien ermandadekoa dela, eta andero ibiltzen dela Korpus eguneko prozesioan. Eta auzokoren bat gaixotzen denean, ama beti egon dela laguntzeko prest.
ERREKTOREA: Barkatu Paula, baina ez didazu erantzun. Rafael nire ikaslea da, eta harrituta nago.
JOXEPA: Niri esan didanez, beti konpondu izan dira biak ondo, baina... beste kontu hori, abuztuaren amaieratik San Migel bitarteko gauza omen da. Hitz politekin eta agindu askorekin engainatu zuela, eta honek dena sinetsi. Bene benetan sinetsi gainera! Bi aldiz: behin, eguerdiko hamabi t’erdiak aldera Larrastegiko etxe ostean, eta beste behin Maria Umerezen oilategi ondoan, arratsaldeko zortziak aldera.
ESKRIBAUA: Eta nola konpondu nahi duzue arazo hau?
JOXEPA: Lehen esan dudan moduan: ezkonduta.
ESKRIBAUA: Eta, ez duela nahi esaten badu?
JOXEPA: (Haserre, eta ahotsa altxatuz) Hara, ezkontzerik ez baldin badu nahi, gutxienez legearen aurrean umea ezagutu beharko du! Eta berrehun dukat eman, hazi artean behintzat.
ERREKTOREA: Txarrean baino, onean konpontzea hobe izango da.
JOXEPA: Barkatu, errektore jauna, baina odola berotzen zait berehala.
ERREKTOREA: Ez da ardura. (Eskribaua seinalatuz) Eskribauak jaso ditu zuek esandakoak, eta auzi hau martxan dago. Lehenengo, unibertsitateko txinelak Rafael bertako kartzelara eramango du arazo guztia argitu arte.
ESKRIBAUA: Ondoren, alde bietako lekukoei entzungo dizkiegu. Hasi beraz, Joxepa anderea, lekuko bila. Rafaelen familiari berdin egiteko eskatuko diogu. Guztiei entzundakoan, errektore jaunak erabakia hartuko du.
ERREKTOREA: Patxadan egon zuek, eta zerbait balego, jakinaraziko genizueke.
JOXEPA: Konfiantza horrekin geratzen gara.
Ama-alabak lasai doaz agertokiaren atzeko aldetik irtetera, ama aurretik eta alaba ondoren. Errektorea eta eskribaua gertatutakoari buruz hitz egiten hasiko dira, baina ez da entzungo.
HIRUGARREN EKITALDIA - MENDIZABALDARRAK
Errektorea eta eskribaua bertan daudela, Maritxu Mendizabal sartzen da. Aurreko emakumea baino dotoreago jantzita dago, eta bere ibilera ere tenteagoa da.
MARITXU:... (Ziurtasunez hitz egiten hasten da, horrelako tokietara ohituta dagoen adierazle) Egun on, jaunak. Rafael Mendizabalen ama naiz, eta berorrekin hitz egin nahiko nuke.
ERREKTOREA: Zain ninduzun.
MARITXU: Zer dela eta sartu duzue gure semea unibertsitateko kartzelan? Kulparik duen ala ez jakin gabe?
ESKRIBAUA: Auzi hau argitu arte sartu dugu kartzelan.
MARITXU: Eta bi edo hiru hilabete iraunez gero? Aurtengo ikasturtea galdu egingo du.
ERREKTOREA: Arrazoia duzu. Hori konpontzeko zera egin dezakegu, hogeita hamar errealeko fidantza aurreratu, eta zeu arduratu semea Oñatitik atera ez dadin.
MARITXU: (Dirua ematen diola) Tori. Horrela behintzat ez gara gizona eta biok kezkatan egongo. Badaki berorrek bart gauean ez dugula begirik batu? Nork pentsatuko zuen halakorik gertatuko zenik? Guri hori egin!
ESKRIBAUA: Zergatik diozu?
MARITXU: Gezurra delako! (Biei begira) Gure mutila zintzoa da. Olazarandarrek diotenez, bi bider ibili da Paularekin ze... horretan, behin eguerdian eta bestean zortziak aldera. Bata ere ezin daiteke egia izan, guk hamabietan bazkaltzen dugulako eta zortzietan afaldu. Neuk dakidanez, Rafael beti izan da etxean otorduetan. Hortik ikusten da besteak gezurretan ari direla. Gainera, ez da sekula gauez irteten. Paula berriz...
ESKRIBAUA: Besteek ez dute hori esaten.
MARITXU: Zer esango dute bada? Rafael etxe onekoa da, lege-ikaslea, eta etorkizuneko mutila.
ERREKTOREA: (Gelan paseatzen hasten da, alde batetik bestera) Jarraitu. Neuk izan behar dut epailea, eta ez nuke ezjakinean egon nahi.
MARITXU: Ez dut uste gure mutila neska horrekin ibili denik... lan horietan. Esaten dutenez, buruarin eta belendrin xamarra da neska hori, eta ikusi izan dute beste batzuekin ere. Lekukoak baditut, bat eta bi baino gehiago, premia izanez gero, hona hitz egitera etortzeko gertu egongo liratekeenak.
ESKRIBAUA: Bere amak, Joxepak, fina eta etxekoia dela dio.
MARITXU: (Agudo) Ez dut esan fina ez denik. Fina eta polita izango da. Bakarrik esan dut, burua arin samarra daukala, eta ez dela uztarri batean lotuta egotekoa. Badago jendea han eta hemen ikusi izan duena.
ESKRIBAUA: Han eta hemen?
MARITXU: Iaz Bergarako ostatu baten ibili zen lanean, eta hara joaten zen Bartolo kinkilariaren adiskidea zen. Sarri opariak jaso omen zituen harengandik: gonaren bat edo tela-zatiren bat. Orduan, uda partekoa bada gauza hori, izan daiteke...
ESKRIBAUA: Kaskal asko dabil kaleetan marmarka, eta entzundakoarekin bakarrik ez goaz inora auzi honetan.
MARITXU: (Haserre antzean) Errementariko Andresak aurkitu zion Paulari Bergarako ostatua, eta prest dago testigantza emateko. Diotenez, hara heltzen ziren gizonekin berehalaxe egiten zen lagun.
ESKRIBAUA: Geure aurrean aitortu behar dute lekukoek, esandako guztia egia izango dela Gurutze Santuaren aurrean zin egin ondoren.
ERREKTOREA: Urliak esan duela eta, hori ezta formalidadea erabakiak hartzeko.
ESKRIBAUA: (Errektorea seinalatuz) Sasi-letratu ospea ipiniko diote bestela.
MARITXU: Horrez gain, Mazpelako batekin ere harremanak izan omen zituen iaz. Bere izena ez dakit, baina Arrangorri deitzen diote.
ESKRIBAUA: Mutikote kankailu hura? Ez dakit ba...
ERREKTOREA: Ez daukat arazorik istorioak entzuteko, baina, mesedez Maritxu, izenak jakitea komeni zaigu.
MARITXU: Atzo bertan, batek aitortu zidan ikusita dagoela bera Paula, Arrangorri horren belaun gainetan jarrita. Eta tabernan horrela ibiltzeko, pentsa dezake berorrek...
ERREKTOREA: Ondo dago. Besterik badakizu?
MARITXU: (Bere buruari garrantzia emanez) Rodrigo Merkado Zuazolak unibertsitate hau jasoarazi zuenean, ospetsu bilakatzea nahi izango zuen. (Errektoreari, zorrotz) Baina honelako auziek mesede gutxi egiten diote bere izen onari.
ESKRIBAUA: Argibideak eta lekukoak bilatzeko, nahikoa dira hogeita hamar egun?
MARITXU: (Irribarrez, auzia irabazita ikusten duelako) Aste betean aurkituko dut gura adina argibide, bai horixe!
ERREKTOREA: Prest izango gara zure lekukoek diotena jasotzeko.
Buelta eman ondoren, Maritxu patxadan doa
LAUGARREN EKITALDIA - RAFAELEKIN
ESKRIBAUA:... Alde bakoitzeko zortzi lekuko pasatu dira hemendik, errektore jauna. Ilun samarra dugu irtenbidea?
ERREKTOREA: Ezta erraza, ez.
ESKRIBAUA: Nire iritziz, oraindik lekuko bat falta zaizu: Rafael!
ERREKTOREA: Jakina! Eskribau jauna, portatu zara! (Errektoreak pozik ematen dio eskua eskribauari, eta Rafaelen bila bidaltzen du)
Laster agertzen dira biak.
ERREKTOREA: Ongi etorri, Rafael. Zer moduz moldatu gara azkenengo azterketetan?
RAFAEL: (Eskribaua bere mahaira doan bitartean, Rafael erdian dago, urduri samar) Gustura geratu naiz, errektore jauna. Auziak eragin zizkidan beldurrak uxatu, eta denak gainditu ditut.
ERREKTOREA: Nabarmentzeko notaren bat, bai?
RAFAEL: Zuzenbide administratiboan bikain atera dut, eta erromatarrean cum laude, errektore jauna.
ERREKTOREA: Galdera pare bat bakarrik egingo dizut. Gabonak aurretik, Paulak berarekin ezkontzeko eskatu zizun, eta ezetza jaso zuen?
RAFAEL: Horrelaxe da, errektore jauna.
ERREKTOREA: Ezetza eman baino lehenago, etxean komentatuko zenuen, ezta?
RAFAEL: Bai, errektore jauna. Aitari eta amari aipatu nien.
ERREKTOREA: Ederki. Gauza bat esan behar dizut: badakidala nor izango den Paularen senarra: Bartolo!
RAFAEL: (Harrituta, eskuak burura eramaten dituela) Bartolo? Badaki berorrek nolakoa den arlote hori?
ERREKTOREA: Ez, ez, nahastu egin naiz. Arrangorri esan beharrean, Bartolo esan dizut. Arrangorri da, bai. Garbi dago. Paulak Arrangorrirekin ezkondu beharko du.
RAFAEL: (Ozen) Arrangorrirekin? (Esku biak erabat zabalduz) Basakristau hutsa da hori baina?
ERREKTOREA: Bai. Ez daukat inolako zalantzarik. Dena dela, ez esan inori bihar arte. Zuri, lasai egotearren aipatu dizut.
RAFAEL: Errektore jauna. Baina nik... (Apal doa errektorearengana. Zerbait esaten dio belarrira, eta biak alde egiten dute, errektoreak eskua Rafaelen bizkarrean ipinita.)
BOSGARREN EKITALDIA - ERABAKIA
Joxepa eta Maritxu langelan sartzen dira. Bakoitza alde banatan ipiniko da, elkarri ia aurpegira begiratu ere egin gabe.
JOXEPA-MARITXU:... Egun on jaunak!
ERR-ESK: Baita zuei ere.
ERREKTOREA: (Zutitu ondoren, bere lekutik ekiten dio) Luze joan zaigu auzi hau, alde biek arrazoiak bota dituzte. Baduzue beste esatekorik erabakia hartu baino lehen?
JOXEPA: Nire aldetik ez, jauna.
ERREKTOREA: Niri oraindik, zer edo zer falta zait... Zuek Maritxu, eguerdiko hamabietan bazkaltzen duzue eta zortzietan afaldu, ezta?
MARITXU: (Ziur) Bai jauna.
ERREKTOREA: Eta, zure ustez, Rafaelek ez du inoiz otorduetan huts egin.
MARITXU: Ez jauna. Mutil fina da, eta beti egoten da ordu horietan etxean.
ERREKTOREA: Baina, senarrarekin kanpora joan beharra izaten duzulako, noizean behin ez zarela etxean egoten ere egia al da?
MARITXU: Bai jauna. (Apur bat urduritzen hasi da) Dendariak garenez gero, batzuetan herritik irten beharrean agertzen gara, egun bat edo birako.
ERREKTOREA: Eta uda partean edo San Migel inguruan, irten beharrik izan zenuten?
MARITXU:... Ez naiz ondo gogoratzen. Baliteke.
ERREKTOREA: Horixe jakin nahi nuen erabakia hartu aurretik.
Errektoreak keinu bat egiten dio eskribauari, eta hau kanpora doa.
Zutitu ondoren, errektorea emakume bien erdian ipintzen da, tente. Eta era solemnean jarraitzen du.
ERREKTOREA: Jaun-andreok, hauxe duzue epaia...
Eskribaua Rafael eta Paularekin sartzen da, eta errektorearen alde banatara eramaten ditu. Honek bioi eskutik heltzen die, bienak aurrean uztartuz.
ERREKTOREA: (Dotore eta ozen) Ni neu izango nauzuela, Paula Olazaran eta Rafael Mendizabal ezkonduko dituen apaiza!
Ondoren, giro onean, bertsoak amaitu arte bertan jarraituko dute, berbetan.
BERTSOAK - AMAIERAKOAK
Doinua: Misiolari baten moduan
Neska-mutiloi neke ta lanak
hala konpondu dizkiete,
kostata, baina azken batean
biak uztartu dituzte.
hori gustatu baitzaie,
errektore ta eskribau jaunak
lasaitua hartu dute.
Zoriontsuak izan zaitezte
bostehun edo mila urte.
Paula aurreraino etorriko da, amaierako bertsoa abesten hasteko. Bisean behean dauden abeslariek lagunduko diote.
Amaierara iritsi gara ta
jende prestu ta jatorra,
etorri zaretelako denoi
benetan gure eskerra.
Hurrengoan asmatuko dugu (b)
zerbait zuzen edo_okerra,
zaletasuna dugun artean
biziko da_euskara zaharra.
Jairako_ordua heldu zaigu ta
zuentzat gure agurra!
